Lisanslı Depoculuk ve Ürün İhtisas Borsası
1) Lisanslı depoculuk sistemi nedir?
- Depolamaya uygun nitelikte ve standardize edilebilmesi mümkün olan tarım ürünlerinin sınıf ve kalitelerinin yetkili sınıflandırıcı olarak isimlendirilen laboratuarlarca belirlenmesini,
- Modern altyapıya sahip sağlıklı ortamlarda depolanmasını,
- Bu ürünlerin ticaretinin ürünün mülkiyetini temsil eden ürün senetleri vasıtasıyla; uluslararası alanda da faaliyet gösterebilecek nitelikteki ürün ihtisas borsasında yapılmasını öngören bir sistemdir.
2) Lisanslı depoculuk sistemindeki aktörler kimlerdir?
Üreticiler, tacirler, sanayiciler, aracılar ve bunların yanı sıra bankalar, sigorta şirketleri ve yatırımcılardır.
3)Sisteme konu ürünler hangileridir?
Hububat, Baklagiller, Yağlı tohumlar, Pamuk, Fındık, Zeytin, Zeytinyağı,
Kuru Kayısı, Antepfıstığı
4) Lisanslı depoculuk sisteminin hedefleri nelerdir?
1- Hasat dönemlerinde tarım ürünlerindeki arz yığılması nedeniyle oluşan
fiyat düşüşlerinin önlenmesi ve piyasanın dengelenmesi,
2- Özellikle finansman sıkıntısı çeken küçük çiftçiler ile ürün
sahiplerinin, lisanslı depolara verdikleri ürünleri karşılığında
aldıkları ürün senetleri aracılığıyla bankalardan kredi ve finansman
sağlamaları,
3- Tarım ürünleri ticaretinin herkesçe kabul gören standartları
belirlenmiş ürünler üzerinden yapılması, kaliteli üretimin teşvik
edilmesi, güvenli bir piyasanın oluşturulması,
4- Tarım ürünleri ticaretinin kayıt altına alınması,
5- Ülkemizde halihazırda uygulanmakta olan tarım reformunun başarılması
ve tarım ürünleri ticaretinde özel sektör katılımının artırılması,
6- Üretimde ve fiyatlandırmada Devlet müdahalelerinin asgariye
indirilmesi, bu alana yönelik yapılan yüksek harcamalardan önemli
tasarruf sağlanması, serbest piyasa ve fiyat oluşumunu bozan
müdahalelerden uzaklaşılması,
7- Tarım ürünleri üreticileri açısından kolay pazarlanabilen, iyi
muhafaza edilen ve nakliye masrafları en aza indirilmiş bir sistemle
istikrarlı ve daha yüksek bir gelir seviyesi elde edilmesi,
8- Yatırımcılar için dövize, altına, hisse senedine, faize ve
benzerlerine alternatif yeni bir yatırım aracı sağlanması,
9- Ürün ticareti ile uğraşan tacir ve sanayicilerimizce, kalitesi
bilimsel kriterlere göre belirlenmiş ve fiyat istikrarı sağlanmış
ürünlerin kolayca temini,
10- Tarım ürünlerinin, fizikî mal ve numune gösterilmesine ve teslimine
gerek olmaksızın ürün senetleri veya elektronik ürün senetleri
aracılığıyla ticaretinin yapılması,
11- Standardı belirlenmiş ürün ve lisanslı depo sistemiyle tarım
ürünlerinde vadeli işlem ve opsiyon piyasalarına geçilmesi,
12- Ürün depolanması, bankacılık ve sigorta sektörü açısından yeni iş
alanlarının oluşturulması,
13- Ülkemizin yakınında bulunduğu Orta Doğu, Balkanlar, Türkî
Cumhuriyetler ve Asya coğrafyasındaki tarım ürünleri ticaretinde de
önemli rol üstlenmesi ve pay sahibi olunması,
Hedeflenmiştir.
5) Lisanslı depo şirketi nasıl kurulur, kuruluş koşulları nelerdir?
Tarım ürünleri lisanslı depo işletmeleri, ekonomik ihtiyaç ve etkinlik
şartları göz önünde bulundurularak Bakanlığımızca verilecek izinle
anonim şirket şeklinde kurulur. Şirketin kuruluşunda, bir milyon liradan
az olmamak üzere depolama kapasitesine göre yönetmelikle belirlenen
tutarda ödenmiş sermayeye sahip olunması ve ilgili yönetmelikte
gösterilen belgelerin ibraz edilmesi koşulları aranır.
6) Kuruluşunu gerçekleştiren lisanslı depo işletmeleri nasıl faaliyete
geçer?
Kuruluş izni alan şirkete ancak Kanunun öngördüğü şartları taşıdığının
tespiti halinde faaliyet izni (lisans) verilir. Şirket faaliyet izni
almadan depoculuk faaliyetinde bulunamaz, ürün kabul edemez, ürün senedi
düzenleyemez. Lisans alınmadan lisanslı depo veya lisanslı depo
işletmesi izlenimini verecek hiçbir isim, unvan, işaret ve benzerleri
kullanılamaz.
Lisanslı depo işletmek üzere lisans almak için müracaat edenler, depo
kapasitesinin ürün rayiç bedelinin %15’inden az olmamak üzere belirlenen
tutarda lisanslı depo teminatı vermek zorundadır. Yine, Lisanslı depo
işleticileri, lisans koşulu olarak işletme tesisleri ve lisanslı
depoculuk faaliyeti kapsamında depoladığı ürünler için sigorta yaptırmak
zorundadır. Ayrıca, belgelerin tam ve yeterli olduğunun tespiti halinde,
Bakanlığımızca oluşturulan bir komisyonca depo ve tesisler yerinde
incelenir ve inceleme sonucu gerekçeleriyle birlikte bir rapora
bağlanarak Bakanlığa sunulur.Yapılan inceleme ve değerlendirme sonucunda
öngörülen şartları taşıdığı anlaşılanlara ve belirtilen belgeleri ibraz
edenlere lisans verilir.
7) Lisans bedelleri nasıl ve neye göre belirlenir?
5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununun 14 üncü maddesi
uyarınca, lisanslı depo işletmeleri, yetkili ve referans yetkili
sınıflandırıcılar ile elektronik kayıt kuruluşuna verilecek lisanslara
ilişkin genel bütçeye gelir kaydedilecek bedeller her yıl 1 Ocak
tarihinden geçerli olmak üzere Bakanlık Makamının Onayı ile belirlenir.
Lisans bedelleri belirlenirken depolama kapasitesi dikkate alınır.
8) Ürün senedi nedir ve nasıl kullanılır?
Bir ürünün lisanslı depo işletmesine teslim ve kabul edilmesi halinde,
söz konusu ürün için ürün senedi düzenlenir. Teslimat sırasında ürün
senedi dışında düzenlenen tartım makbuzu ve delil niteliğini haiz benzer
belgeler de ürünün mülkiyetinin ispatında kullanılabilir.
Ürün senedi veya delil niteliğini haiz diğer belgeler; ürünün aynı
miktar, cins, sınıf ve kalitede mudîye geri verilmesini garanti eder ve
bu teslim satış değil vedia (emanet) anlamındadır. Basılı ürün senetleri
hükmünde olmak üzere elektronik ortamda da ürün senetleri
oluşturulabilir.
Lisanslı depo işleticisi, mudînin talebi üzerine, hukuken geçerli bir
mazereti olmadıkça gecikmeksizin ürünü teslim eder. Ürünün tesliminde bu
ürüne ait ürün senedini geri alır ve iptal eder.
9) Ürün ihtisas borsası/borsaları nedir?
Lisanslı depoculuk sistemi kapsamındaki tarım ürünlerinin fiziki veya
elektronik ortamlarda alım satımına aracılık eden,
Gerek ürünlerin fiziki olarak, gerekse ürünü temsilen lisanslı depo
işletmelerince çıkarılan ürün senetlerinin ve alivre sözleşmelerin
ticaretine aracılık eden,
Yeterli alt yapı ve elektronik donanım ile mali alt yapıya sahip olan,
Faaliyet alanı bölgesel, ulusal veya uluslararası olabilen,
Bakanlar Kurulunca kuruluş izni ve Bakanlığımızca faaliyet izni verilen,
anonim şirket şeklinde faaliyette bulunacak kuruluşlardır.
10) Ürün ihtisas borsasının görev ve sorumlulukları nelerdir?
Alivre sözleşmeler ile lisanslı depolarca düzenlenen kıymetli evrak
hükmündeki ürün senetleri ve ürünü temsil eden benzer senetlerin alım
satımı ve rehni gibi işlemlerin ürün ihtisas borsalarında kontrolü ve
tescili zorunludur. Borsada tescil gerçekleşmedikçe ürün mülkiyeti
başkasına devredilemez.
Ürün senetlerine ilişkin; alım satımın tescili, devir ile bedelinin
ödenmesi, alıcı ve satıcı ile üçüncü şahısların haklarının korunması,
yükümlülüklerinin yerine getirilmesi ve alım satıma ilişkin diğer
hususlar, borsanın sorumluluğunda olup, bu işlemlerden dolayı doğan
zararlar borsa tarafından tazmin edilir.
11) Ürün İhtisas Borsasının sağlayacağı faydalar nelerdir?
Mudiler ürünlerini, yakın çevrelerindeki sınırlı sayıdaki tüccara satmak
zorunda kalmayacak, çok sayıda alıcının oluşturacağı rekabetten
yararlanabilecektir.
Çok sayıda alıcı ve satıcının bulunduğu, fiyatın objektif olarak
oluşabildiği bir piyasa oluşacaktır.
Ürünler, elektronik ürün senetleri vasıtasıyla elektronik ortamda el
değiştirebilecektir.
Sanayiciler işletmelerinin ihtiyacı olan ürünleri kısa zamanda kolayca
tedarik edebilecektir.
Ülkemiz, bölgede tarım ürünleri ticaretinin merkezi konumuna
gelebilecektir.
Ürün senetleri; altın, döviz, hisse senedi gibi alternatif bir yatırım
aracı haline gelecektir.
Ürün senetleri, faizsiz yatırım araçları olmaları nedeniyle, özellikle
ortadoğu sermayesi tarafından talep görebilecektir.
Mevcut ticaret borsaları, ürün ihtisas borsasının acentesi olmalarına
imkan tanınmış olması itibariyle, bu borsanın bölgelerdeki
temsilcilikleri olarak faaliyet gösterebilecektir.
Gelişmiş ülkelerde tarım ürünleri ticaretinde yaygın biçimde kullanılan
vadeli işlem araçları, ülkemizde de yaygınlaşabilecektir.
12) Yetkili sınıflandırıcı nedir?
5300 sayılı Kanun kapsamında lisans alarak, lisanslı depolarda
depolanacak tarım ürünlerini analiz eden, ürünün nitelik ve
özelliklerini belirleyen, standartlara uygun olarak sınıflandıran ve bu
hususları belgelendiren, gerçek ve tüzel kişilerce işletilen
laboratuvarlardır.
13) Lisanslı depoculuk Tazmin Fonu nedir?
Lisanslı depo işleticisinin, Kanunda ve mudîler ile yapacağı sözleşmede
öngörülen yükümlülüklerini yerine getirmemesinden dolayı ortaya çıkan
zararların tazmin edilebilmesi amacıyla oluşturulan ve lisanslı
depoculuk sisteminin temel ayaklarından birini teşkil eden kuruluştur.
14) Lisanslı depoculuk sisteminde vergisel teşviklerden nasıl
yararlanılmaktadır?
Lisanslı depoculuk sisteminin teşvik edilmesine ve bu alandaki
yatırımların artarak gelişmesine katkı sağlamayı amaçlayan vergi
düzenlemeleri şu şekildedir:
31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun Geçici 76 ncı
maddesi hükümleri kapsamında 5300 sayılı Kanun kapsamında düzenlenen
ürün senetlerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar, 31/12/2018
tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden müstesna tutulmuştur.
25/10/1984 tarih ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu ile 5300
sayılı Kanun kapsamında ürünlerin lisanslı depolara ilk tesliminde ve
düzenlenen ürün senetlerinin borsalar aracılığıyla teslimlerinde katma
değer vergisi istisnası getirilmiştir.
01/07/1964 tarihli ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu ile mudi ile
lisanslı depo işletmesi arasında düzenlenen mukavelenameler ve ürün
senetleri damga vergisinden istisna tutulmuştur
15) Lisanslı depoculuk sisteminde lisanslı depoculuk yatırımları için
devlet yardımları uygulaması nasıl yürütülmektedir?
14/7/2009 tarihli ve 2009/15199 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile
yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ve bu
Kararın uygulanmasına ilişkin Hazine Müsteşarlığınca çıkarılan 2009/1
sayılı “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına
İlişkin Tebliğ” ile lisanslı depoculuk hizmetleri de bölgesel
desteklerden yararlandırılacak yatırım konuları arasına dahil
edilmiştir. Aynı durum, 15/06/2012 tarihli ve 2012/3305 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararnamesi ile yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları
Hakkında Karar ve bu Kararın uygulanmasına ilişkin Ekonomi Bakanlığınca
çıkarılan 2012/1 sayılı “Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın
Uygulanmasına İlişkin Tebliğ” ile de devam ettirilmiştir.
16) Referans Yetkili Sınıflandırıcı nedir?
Gümrük ve Ticaret Bakanlığının talebi üzerine yetkili sınıflandırıcı
lisansı almak üzere başvuruda bulunanların tesis ve laboratuvarlarını
inceleyen, sonrasında ise görev alanındaki yetkili sınıflandırıcıları
periyodik olarak denetleyen ve bu denetim sonuçlarını Bakanlığa
raporlayan, ayrıcaitiraz üzerine ürünleri analiz eden, görev alanındaki
yetkili sınıflandırıcıların kalibrasyon, uygunluk,kontrol ve denetimini
yürüten, Gümrük ve Ticaret Bakanlığından lisans alan gerçek ve tüzel
kişilerdir.
17) Sistemin güvence mekanizmaları nelerdir?
-Rizikolara karşı sigorta (Depolar ile bu depolara konulan ürünlerin
rizikolara karşı sigorta ettirilmesi zorunludur.)
- Teminat (Depolama kapasitesinin ürün rayiç bedelinin en az %15'i
oranındaki teminatın tazmin fonu adına ve lehine düzenlenmesi
zorunludur. )
- Borsanın sorumluluğu (Ürün senetlerinin alım satımına ilişkin hususlar
(tescil, devir, bedelin ödenmesi, üçüncü şahısların haklarının
korunması, yükümlülüklerin yerine getirilmesi gibi) borsanın
sorumluluğundadır. Bu işlemlerden doğacak zararlar borsa tarafından
tazmin edilir.)
- Bakanlığın gözetim ve denetimi (Lisanslı depolar, yetkili
sınıflandırıcılar, ürün ihtisas borsaları ile kanun kapsamında faaliyet
gösteren diğer kişi ve kuruluşlar Gümrük ve Ticaret Bakanlığının gözetim
ve denetimine tabidir.)
18) Kuruluş izni alan lisanslı depo işletmeleri lisanslı depoculuk
faaliyetinde bulunabilir mi?
Kuruluş izni alan şirket faaliyet izni almadan depoculuk faaliyetinde
bulunamamakta, ürün kabul edememekte ve ürün senedi
düzenleyememektedir.Kuruluş izni alan şirketlerin Türkiye Ticaret Sicili
Gazetesinde ilan edilmesini takiben en geç bir yıl içinde, faaliyet izni
alması gerekmektedir. Bu süre gerektiğinde Gümrük ve Ticaret
Bakanlığınca en fazla bir yıl daha uzatılabilmektedir. Bu süre içinde
lisans için başvurmayan veya başvurusunun sonucunda kendilerine lisans
verilmesi uygun görülmeyen kuruluşun lisans alma hakkı düşmektedir.
19) Ürün senetleri nasıl kullanılır?
Lisanslı depolara ürünlerini tevdi eden ve bunun karşılığında ürün
senedini alan mudiler, diledikleri zaman ellerindeki ürün senetlerini
ürün ihtisas borsasında veya bu borsa faaliyete geçinceye kadar
yetkilendirilen ticaret borsalarında satabilmektedir. Tacirler ve
sanayiciler ise ihtiyaç duydukları miktar ve kalitedeki ürünleri ürün
senetleri vasıtasıyla tedarik edebilmektedir.
Mudilerin ellerindeki ürün senetlerini satmak yerine teminat olarak
göstererek karşılığında kredi kullanma imkanı da bulunmaktadır.
Mudi lisanslı depo işletmesinden ürününü geri almak istediğin de
lisanslı depo işletmesinin hukuken geçerli bir mazereti olmadıkça
gecikmeksizin ürünü teslim etme zorunluluğu bulunmaktadır. Ürünün
tesliminde bu ürüne ait ürün senedi lisanslı depo işletmesince geri
alınmakta ve iptal edilmektedir.
20) Lisanslı depoculuk sisteminin umumi mağazacılıktan farkı nedir?
Umumi mağazacılık, emtianın mülkiyet ve rehin haklarını temsil etmek
üzere makbuz senedi ve varant adlı kıymetli evrak türlerinin
çıkarılmasını öngören bir yapı şeklinde olması ve anonim şirket şeklinde
kurulan işletmeler tarafından yürütülmesi itibarıyla lisanslı depoculuk
sistemine benzemektedir. Ancak, lisanslı depoculuk, umumi mağazacılığa
göre çok daha gelişmiş bir ticaret platformu kurulmasını
öngörmektedir.Ürünün hasat edilmesinin ardından depolanması, analiz ve
sınıflandırmasının gelişmiş laboratuarlar tarafından yapılması ve
ürünlerin ticaretinin ürünleri temsil eden ürün senetleri vasıtasıyla
ürün ihtisas borsasında yapılması öngörülmüştür. Ayrıca, bu sistemde
ürünlerin ve mudilerin korunması için gelişmiş güvence mekanizmaları da
bulunmaktadır.
Lisanslı depoculuk ve ürün ihtisas borsacılığı sistemi yalnızca uzun
süreli depolanabilir ve standardize edilmesi mümkün olan tarımsal
ürünlere ilişkindir. Umumi mağazacılık ise tarımsal ürünlerin yanı sıra
depolanabilir her türlü emtiayı içermektedir.
21) Elektronik ürün senedi nedir?
Elektronik ürün senedi, tarım ürünlerinin lisanslı depoya tesliminde,
lisanslı depo işletmesince bu ürünleri temsilen basılı ürün senetleri
hükmünde olmak üzere oluşturulan bir elektronik kayıttır.
22) Elektronik ürün senetlerine ilişkin hukuki işlemler nasıl
yürütülmektedir?
Elektronik ürün senetlerine ilişkin yasal düzenleme TÜLDK md.15/4’te yer
almaktadır ve 12/11/2011 tarihli ve 28110 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan Elektronik Ürün Senedi Yönetmeliği yürürlüğe konulmuştur. Bu
Yönetmelikte, elektronik ürün senetlerinin oluşturulmasını sağlamak, bu
senetlere bağlı tüm hak ve yükümlülükler ile işlemleri ilgili taraflar
itibariyle kayden izlemek amacıyla bir anonim şirketin elektronik kayıt
kuruluşu olarak Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca yetkilendirilmesi
öngörülmüştür.
Yetkilendirilen elektronik kayıt kuruluşu tarafından bir elektronik
sistemin oluşturulması ve elektronik ürün senetlerine ilişkin tüm hukuki
işlemlerin bu elektronik sistem üzerinden yapılması hüküm altına
alınmıştır.
23) Ürün senedine ilişkin tarafların yükümlülükleri nelerdir?
Mudi ürün senedini ibraz etmelidir. Lisanslı depo işletmesi ise;ürünü
teslim ve ürün senedini iptal yükümlülüğündedir. Ayrıca, lisanslı depo
işletmesi, ürün senedini düzenleyen ve ürün senedi defterini tutmakla
yükümlü olan taraftır.
24) Lisanslı depoda hasar meydana gelmesi durumunda sigorta süreci nasıl
işler?
Lisanslı bir depoda sigorta kapsamına giren bir hasar meydana gelmesi
durumunda, lisanslı depo işleticisi bu durumu ve muhtemel zarar
miktarını derhal Bakanlığa ve ilgili sigorta şirketine bildirir. Zarar
hesabında, ilgili ürünün hasar gördüğü tarihte borsada oluşan ortalama
fiyat; borsa ortalama fiyatı tespit edilemiyorsa Bakanlıkça ilgili ürün
için belirlenen yurt içi ve/veya yurt dışı referans borsa veya
borsalarda oluşan ortalama fiyat esas alınır.
Lisanslı depo işletmesi hukuken geçerli bir mazereti olmadıkça hasarın
tespitini takiben en geç beş iş gününde istenen tüm belgeleri ilgili
sigorta şirketine iletmek, sigorta şirketi de belgelerin ulaşmasını
takiben en geç on iş gününde mudîye hasarın bedelini ödemek zorundadır.
25) Sigorta sözleşmesinin feshini doğuracak bir durumda bildirim
yükümlülüğü kime aittir?
Sigorta sözleşmelerinin feshedilmesi sonucunu doğuracak bir nedenin
ortaya çıkması durumunda, ilgili sigorta şirketi bunu derhal Bakanlığa
ve lisanslı depo işletmesine bildirmekle yükümlüdür. Sigorta
sözleşmesinin feshi, ancak söz konusu bildirimin Bakanlığa ulaştığı
tarihten itibaren otuz günlük sürenin dolmasından sonra hüküm ifade
eder.
26) Depoculuk lisansı devredilebilir mi ve işletmenin her bir şubesi
için ayrı lisans almak gerekir mi?
Depoculuk lisansı devredilemez ve lisanslı depo işletmesinin tüm
şubeleri aynı lisans kapsamında çalışır.
27) Lisans belgesinin kayıp, zayi olması ya da kullanılamayacak hale
gelmesi durumunda ne yapılır?
Lisans belgesi zayi olan lisanslı depo işleticisi gerekçeleriyle
birlikte Bakanlığa başvurur. Bu durumda Bakanlık, lisanslı depo
işleticisine verilmek üzere yeni bir lisans belgesi tanzim eder.
28) Lisans bedelleri nasıl ödenir, taksitlendirme yapmak mümkün müdür?
Kanun kapsamında verilen, süresi uzatılan, değiştirilen veya yeniden
verilen her türlü lisansa ilişkin bedeller, Bakanlıkça genel bütçeye
gelir kaydedilmek üzere peşin olarak tahsil edilir.
29) Lisanslı depoda farklı ürün çeşitlerinin depolanmak istenilmesi
durumunda var olan lisans bunu kapsar mı?
Lisanslı depo işletmesinin depolama kapasitesini artırmak veya depolarda
farklı ürün çeşitlerini depolamak istemesi halinde lisansın
değiştirilmesi zorunludur. Lisansın yenilenmesi ve değiştirilmesi,
lisans alınmasındaki usul ve esaslara tâbidir.
30) Ürün senetlerini imzalamaya kimler yetkilidir?
Ürün senetlerini imzalamaya yetkili kişi ya da kişilerin isimleri ile
orijinal imzaları ticaret siciline tescil edilir. Ayrıca bu durum,
Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilân ettirilir. İmzaya yetkili
kişilerde herhangi bir değişiklik olduğu takdirde aynı usul izlenir.
31) Depolanmak üzere lisanslı depo işletmesince kabul edilen üründen
fire olması durumunda nasıl geri teslim edilir?
Depolanmak üzere kabul edilen ürünün aynı miktar ve kalitede geri
verilmesi esastır. Ancak, nitelik, çeşit, tür, depolama süresi ve
koşulları ile iklim veya bölgesel ya da diğer bazı etkenlere göre üründe
doğası gereği değişen oranda fire olabilir. Fire oranları, depolama
dönemi öncesinde lisanslı depo işletmesi tarafından deponun bulunduğu
yerdeki ticaret odası ve/veya borsasının görüşü ile Bakanlığın onayı
alınmak suretiyle düzenlenen fire tarifesinde gösterilir.
32) Bozulan, zayi olan, nitelik kaybına uğrayan ya da fire miktarı fire
tarifesinde belirlenen sınırları aşan ürünün bedeli sigorta kapsamında
ödenemiyorsa ne yapılır?
Bozulan, zayi olan, nitelik kaybına uğrayan ya da fire miktarı fire
tarifesinde belirlenen sınırları aşan ürünün bedeli sigorta kapsamında
ödenemiyorsa, mudinin başvurusu üzerine lisanslı depo işletmesi, aynı
nitelik ve miktardaki ürünü başvuru tarihinden itibaren en geç yedi iş
günü içinde temin ederek teslim eder ya da başvuru tarihinde borsada
oluşmuş fiyatı, bu tarihte fiyat oluşmamış ise başvuru tarihinden önceki
son beş işlem gününde borsada oluşmuş fiyatların ortalaması esas alınmak
üzere hesaplanacak bedelin % 5 üzerindeki bir tutarı öder. Bu durumda,
ilgili ürüne ilişkin ürün senedi iptal edilir ve ürün lisanslı depodan
çıkarılır.
33) Ürünün azami depolama süresi ne kadardır ve bu sürenin aşılması ve
ürünlerin geri alınmaması durumunda ne yapılır?
Ürünün azami depolama süresi 24 ayı geçmemek üzere ürünün çeşidine göre
Bakanlıkça belirlenir. Ürünün son depolama tarihine kadar geri alınması
gerektiği, aksi takdirde ürün senetlerinin lisanslı depo işletmesince
satılabileceği hususu, mudiye veya yetkili temsilcisine lisanslı depo
işletmesi tarafından son depolama tarihinden kırk beş gün önce
bildirilir.Son depolama tarihine kadar geri alınmayan ürünler, lisanslı
depo işletmesince borsada satılabilir. Bu durumda, depolama ücreti ve
diğer masraflar satış bedelinden düşülerek geri kalan tutar yedi iş günü
içinde ilgiliye ödenir. Borsada satılan ürünlere ilişkin düzenlenen ürün
senetleri, lisanslı depo işletmesince derhal iptal edilerek mudiye ve
borsaya bilgi verilir.
34) Yetkili sınıflandırıcı ve lisanslı depo işletmesi arasındaki hukuki
ilişki nasıl kurulur?
Yetkili sınıflandırıcılar, lisanslı depolara tevdi olunan veya depodan
teslim edilen tarımsal ürünlerin analiz, sınıflandırma ve belgelendirme
işlemlerinin yürütülmesi için lisanslı depo işletmeleriyle sözleşme
yapar. Sözleşme ve sözleşmede yapılacak değişiklikler ancak Bakanlık
onayından sonra geçerli olur. Sözleşmenin herhangi bir nedenle feshini
doğuracak bir sebebin ortaya çıkması halinde bu durum taraflarca en geç
beş işgünü içinde Bakanlığa bildirilir ve ayrıca mudilerin zarar
görmemesi için gerekli tedbirler alınır. Sözleşmenin feshi, söz konusu
bildirimin Bakanlığa ulaştığı tarihten itibaren otuz günlük sürenin
dolmasından sonra hüküm ifade eder.
35) Analiz ve sınıflandırma belgesinin itiraz üzerine incelenmesi ve
farklı bir belge düzenlenmesi durumunda ürün sahibini haklı çıkaracak
bir farklılık var ise nasıl bir yol izlenir?
Önceki analiz ve sınıflandırma belgesi ile itiraz üzerine düzenlenen
analiz ve sınıflandırma belgesi arasında ürün sahibini haklı çıkaracak
şekilde bir farklılık var ise, itiraz sahibi, varsa itirazına ilişkin
masrafla birlikte teslim ettiği ürünün kalitesine uygun ürünü ya da her
iki kalite arasındaki fiyat farkını lisanslı depo işletmesinden talep
edebilir.